Nieuws

Interview met Jonkheer (Jérôme) Matthieu de Wynendaele

Hartelijk dank dat u op 11 mei jongstleden de West-Vlaamse leden van de VAKB hebt ontvangen op het kasteel van Wijnendale. Het gaf ons de kans om dit prachtig erfgoed te ontdekken of te herontdekken.

Kunt u de geschiedenis van het kasteel van Wijnendale samenvatten in drie zinnen?

Het kasteel van Wijnendale ligt in Torhout, in West-Vlaanderen. Het werd aan het einde van de 11de eeuw gebouwd door de graaf van Vlaanderen, Robrecht de Fries. In duizend jaar tijd ging het kasteel over in vele handen : de graven van Vlaanderen, de graven van Namen, de hertogen van Kleef, de heren van Ravenstein, de Palts-Neuburgers, enz. In 1833 werd het domein gekocht door de Brusselse bankier en verzekeraar Josse-Pierre Matthieu, medeoprichter van de Generale Maatschappij. Ik ben de zesde generatie. Twee markante historische feiten die hier plaatsvonden, verplichten mij de grens van drie zinnen te overschrijden : Maria van Bourgondië overleed in 1482 aan de gevolgen van een val van haar paard in het bos van Wijnendale. En op 25 mei 1940 vond hier het onderhoud plaats tussen koning Leopold III en vier van zijn ministers, waarna de koning weigerde hen naar het buitenland te volgen.

Wanneer hebt u het beheer van dit familiebezit op u genomen?

Sinds 2016 hielp ik mijn vader bij het beheer van het domein. Toen hij in juni 2021 op 91-jarige leeftijd overleed, en mijn moeder hem vier maanden later volgde, wist ik dat het mijn beurt was. Ik ben hun enige zoon, dus het stond sinds mijn geboorte vast dat ik Wijnendale zou overnemen. Dat was een opvoedingsprincipe, een evidentie, maar zoals bij alle evidenties, stond ik daar niet bij stil. Ik ben getrouwd met een geweldige vrouw en we woonden en werkten in Brussel. Ik was advocaat, net als mijn vrouw, en werkte daarna in de vastgoedsector. En toen, in 2021, kwam Wijnendale plots volledig op mijn pad. Ik begreep snel dat het beheer van het domein meer dan een fulltime job zou worden, en besloot mij er volledig aan te wijden – met de instemming van mijn vrouw en mijn twee zonen, die mij steunen en mijn passie voor Wijnendale begrijpen. Die steun is uiteraard onmisbaar. En dit nieuwe werk maakt mij bijzonder gelukkig. Op je 55ste je leven volledig omgooien is fantastisch : het gaf me een nieuwe energie en andere waarden.

Veel West-Vlamingen kennen Wijnendale via het museum. Bestaat dat nog?

Mijn vader had een overeenkomst gesloten met de stad Torhout om in een deel van het kasteel een museum onder te brengen, gewijd aan de geschiedenis ervan en aan het “dramatisch onderhoud van Wijnendale” in mei 1940. Dat museum werd opgericht in 1982, maar was verouderd en had investeringen nodig. De bezoekersaantallen waren laag, en de coronacrisis betekende het definitieve einde. De stad sloot het museum in september 2021.

Dat viel net samen met het moment waarop u Wijnendale overnam. U hebt zich toen vast afgevraagd hoe u zo’n domein nieuw leven kon inblazen?

Het doel is eenvoudig : Wijnendale economisch leefbaar maken, terwijl wij er ook kunnen blijven wonen. Een familiebezit beheren en onderhouden is een job, maar het mag geen last worden. Aangezien alles beschermd is, ontvangen wij subsidies. Dat helpt ons enorm, maar verplicht ons ook tot samenwerking met het ANB (Agentschap voor Natuur en Bos) en Erfgoed (het Agentschap Onroerend Erfgoed). Staatssteun gaat gepaard met een pak administratie… Daarnaast beheer ik 110 hectare landbouwgrond en 110 hectare bos. Mijn landbouwactiviteit is dus belangrijk.

En dan was er nog een “magische” ontmoeting…

Inderdaad. Simon de Merode en zijn productiebedrijf Historalia waren op zoek naar kastelen om er Kerstmagie te organiseren. Die ontmoeting is bepalend geweest. Ik had eerder de voorstelling 1830 gezien, die Simon produceerde op het kasteel van Westerlo, en vond het prachtig. Het werd mijn doel om dergelijke voorstellingen ook op Wijnendale te brengen. Dat grote project werd werkelijkheid in de zomer van 2023 met de voorstelling Marie-Antoinette en was een enorm succes. Waar het museum 3.000 bezoekers per jaar trok, kwamen er 23.000 mensen kijken naar het levensverhaal – in muziek en zang – van koningin Marie-Antoinette. Die eerste voorstelling van Historalia was een hemels geschenk voor Wijnendale. Wat Simon doet, is gewoonweg fantastisch.

Dus kunnen we deze zomer in Wijnendale al een op voorhand het 200-jarig bestaan van België vieren?

Inderdaad. De musical 1830 zal er opgevoerd worden van 14 augustus tot 6 september 2025. Er komen overdekte tribunes achter het kasteel, dat als decor zal dienen. Elke toeschouwer krijgt een hoofdtelefoon, wat zorgt voor een uitstekende geluidskwaliteit. We hopen op 30.000 toeschouwers, bijna 1.800 per avond… Natuurlijk zorgen de voorstellingen van Simon voor wat ‘cement tussen mijn stenen’, maar de echte beloning is voor mij de glimlach van de bezoekers wanneer ze Wijnendale verlaten. Dat is echt magisch !

Interview afgenomen door Marie-Pierre d’Udekem d'Acoz